​Kunstenaar Wout Herfkens werkt sinds 2014 aan een bijzonder kunstproject. Hij creëert een ziekenhuis met Jezusbeelden. In kringloopwinkels en op rommelmarkten koopt hij afgedankte crucifixen op. Een crucifix is een kruis met daarop de persoon van Jezus. Je hebt er vast wel eens eentje in een katholieke kerk zien hangen. Herfkens verlost de Jezusbeelden van hun houten kruis, maakt ze schoon en legt ze in een op maat gemaakt ziekenhuisbed: Jésus à l’Hôpital. *

Welverdiende rust
“Eeuwenlang heeft Jezus voor ons heil aan het kruis gehangen”, ligt Herfkens toe. “Nu wordt hij, onbegrepen, afgedankt en verbannen uit onze leefomgeving. Stank voor dank. Tragisch. Kunnen we hem niet op zijn minst van zijn kruis afhalen en hem zijn welverdiende rust geven? Misschien begrijpen we zijn ideeën niet, maar enige dank en verzorging voor de verleende diensten is op zijn plaats.”

Misbruik van de christelijke traditie
Een opmerkelijk kunstproject in een tijd waarin vaak gesproken wordt over ‘de Joods-Christelijke cultuur’ die beschermd zou moeten worden. Moeten we Jezus, en de christelijke cultuur waarvoor hij staat, niet eerst beschermen tegen de vuilnisbelt? Ik heb de indruk dat tegenwoordig door ‘rechtse politici’ misbruik gemaakt wordt van de christelijke traditie. Er wordt een stok gezocht om de als bedreigend ervaren Islam het land uit te slaan. En ‘de christelijke cultuur’ is daarvoor blijkbaar een bruikbare stok. Maar is die ‘christelijke cultuur’ geen karikatuur van wat Jezus Christus zelf beoogde? Jezus die zelf sprak over: “de ander ook de rechterwang toewenden, als je geslagen wordt” en “heb je vijanden lief”?

Onze cultuur steeds opnieuw in de ogen kijken
Het kruis (de crucifix) als symbool van het christendom is niet bedoeld voor de rommelmarkt. Maar net zo goed niet bedoeld om anderen mee om de oren te slaan. De lijdende Jezus-figuur verdraagt zich niet met een onverdraagzaam, ‘ik-gericht’ populisme. Alleen al om die reden is het nodig om deze beelden te redden van de verbrandingsoven. Omdat we anders de kans mislopen om onszelf en onze cultuur steeds opnieuw recht in de ogen te kijken.

Redding langs de weg van kwetsbaarheid
In de lijdende Jezus op het kruis zien we geopende handen en liefde uitgaan naar ons mensen, ongeacht onze culturele achtergrond. Juist in zijn overgave zette Jezus de machten die zichzelf willen handhaven te kijk. En als het waar is dat God in Jezus zichzelf gaf voor de redding van deze wereld, dan gaat die redding langs de weg van de kwetsbaarheid, langs de weg van het kruis. Zo wordt het ziekenhuis van Herfkens een nieuw waardevol beeld voor ons mens-zijn. Niemand wil naar een ziekenhuis, maar als het niet goed met je gaat, dan ben je toch blij dat het er is. Maar Jezus ging zelfs verder dan enkel de weg naar het ziekenhuis of de vuilnisbelt. Jezus gaf zichzelf.

Vragen:

1. Tot welke kwetsbaarheid ben jij bereid?
2. Wat durf je op te geven van onze cultuur en van jezelf uit liefde voor de ander?

* Zie dit artikel voor meer info.

Bastiaan is pastoraal werker voor de wijkgemeente Hervormd Centrum-Oost in Woerden.

Eten is zo gewoon en tegelijk zo onmisbaar voor ons dagelijkse leven. Je kunt er op verschillende manieren mee omgaan. En heel vaak sta je er nauwelijks bij stil hoe bijzonder ons voedsel is. Juist deze 40dagentijd naar Pasen kan ons helpen hier meer bewust van te worden, maar ook van ons geestelijk voedsel.

Kant-en-klaar?
Ik las laatst het verhaal van Tish Warren*. Zij vertelt dat ze opgroeide met vooral kant-en-klaar voedsel. Haar moeder gaf haar pakjes roze aardbeimelk mee. Haar favoriete eten was ‘Kraft Mac and Cheese’. Eigenlijk dacht ze nooit na over waar haar voedsel vandaan kwam. Laat staan over welke invloed haar maaltijdpatroon had op het klimaat, of de arbeidsomstandigheden van degenen die haar tomaten oogsten, of waarom haar melk roze was.
 
Hoe bijzonder je eten ook is, welke kleur je melk ook was, zonder het gewone voedsel was je niet in leven gebleven. Tish Warren trekt een parallel ook voor de Bijbel. Ze legt uit dat geestelijk voedsel ook broodnodig is, en daarmee een vaste omgang met die woorden. Ook al is die bijbel soms saai en onbegrijpelijk en lezen we niet zo vaak als we willen boeiende inzichten of troostende woorden. Beetje zoals je ook niet over elke maaltijd nadenkt, maar gewoon een boterham smeert, omdat je eten moet.
 
Onmisbaar voedsel
In de kerk zijn de bijbel, maar ook doop en avondmaal (we noemen die de sacramenten) onmisbaar voedsel. En laten die bijbel en dat avondmaal nou allebei te maken hebben met eten. In de verzoeking in de woestijn zegt Christus dat we niet alleen gevoed worden door brood, maar door elk woord van God. Jezus noemt zichzelf het brood van leven. Paulus vergelijkt Gods onderwijs met melk en stevig voedsel. Alledaags, maar o zo onmisbaar.
 
Maaltijd
In het laatste avondmaal zegt Jezus (Lukas 22:19) zijn discipelen dat ze moeten eten om Jezus te gedenken. Hij kiest uitgerekend deze Maaltijd als de instructie hoe zijn leerlingen Hem kunnen herinneren. Hij had zijn discipelen kunnen vragen iets indrukwekkends te doen, een berg beklimmen, of veertig dagen vasten. Maar in plaats daarvan neemt Jezus een van de meest gewone dingen uit het leven: eten. En door dat eten heen wil Hij aanwezig zijn. Jezus leert in zijn laatste uren geen complete geloofsbelijdenis aan, geeft zijn leerlingen niet een ingewikkelde catechese, Nee, Hij geeft ze de maaltijd om te delen met elkaar. Deze maaltijd verklaart meer dan welke theorie dan ook.

​Tip

• Lees een stukje evangelie en noteer wat je een gevulde maag gaf, maar ook de teksten die je niks zeggen. Wie weet, zijn ze als je ze deelt en uitdiept met iemand anders wel voedzaam.
• Dank deze week voor je eten door ook te danken voor de mensen die het gemaakt, vervoerd of geoogst hebben. Of voor het land waar het vandaan kwam.

 
* Tish Warren Liturgie van het alledaagse
​

Karin Timmerman is kerkelijk werker bij lutherswoerden.nl, een protestantse kerk waar maandelijks avondmaal gevierd wordt.

Opruimen is een trend geworden. Het begon allemaal met het boek ‘Opgeruimd’ van de Japanse opruimgoeroe Marie Kondo waarin zij stapsgewijs uitlegt hoe je een rommelig huis opgeruimd en schoon kunt houden.

Deze blog is geschreven door Margriet. Zij is pionier voor Het Baken, een geloofsgemeenschap in Woerden dat naar nieuwe wegen zoekt.​

Een paar jaar geleden werkte ik in Jeruzalem bij een Palestijnse christelijke organisatie. Op een dag bespraken we hoe ons weekend geweest was. “Druk gehad,” zei mijn collega, “het was vergevingszondag, dus ik heb verschillende bezoekjes gebracht.” Vergevingszondag?

Een goede traditie
Het bleek een goede traditie in de kerk die zij bezocht: elke zondag voorafgaand aan de vastentijd in het reine komen met je naasten. Mensen die je om vergeving moet vragen, of mensen die je zelf te vergeven hebt. Vóór je begint aan de veertigdagentijd, een periode van inkeer en bezinning, van gerichtheid op God, richt je je eerst op de relaties die je met mensen om je heen hebt en probeer je daarin recht te zetten wat recht te zetten valt. Mensen bezochten elkaar als ze zich afvroegen of er misschien nog iets niet uitgepraat was. Mensen vroegen om vergeving. En mensen kozen ervoor om zelf vergevingsgezind te zijn naar anderen, wanneer die ander hen oprecht om vergeving vroeg.

De pijn van vergeven
Ik weet niet precies hoe het gegaan is, daar in dat kerkje, want ik was er niet bij. Ik stel me zo voor dat er ook mensen waren die het niet konden. Die niet kónden vergeven, omdat er teveel gebeurd was, de pijn te groot.

Wil je vergeven?
En toch. Vergevingszondag als het begin van een poging om mensen te worden met een vergevend hart. Mensen die leven van genade, die weten van hun eigen falen, en van de gebrokenheid die het leven van alle mensen doortrekt. En die daarom elkaar ook willen vergeven. Hoe kun jij een (meer) vergevend mens worden?

Aswoensdag
Het is vandaag Aswoensdag. De eerste woensdag van de 40-dagentijd, waarmee de christelijke kerk zich voorbereid op het Paasfeest. 40 doordeweekse dagen en 6 zondagen lang duurt deze voorbereiding. Als Twintigers Woerden willen we jou in deze periode kansen voor bezinning via deze whatsapp service bieden. Elke vrijdag plaatsen we een bericht die je kan helpen bij deze geestelijke voorjaarsschoonmaak. Want zo kun je deze periode in de christelijke traditie noemen. 

Geestelijke Voorjaarsschoonmaak
Aswoensdag valt meteen na carnaval. Het is zo de ‘kater’ na dat vrolijke eet-, drink- en verkleedfeest van voorbije dagen. Carnaval betekent zoiets als: vaarwel, vlees (Latijn: carne vale). Omdat deze 40dagentijd gezien werd als een voorbereidingstijd werd er ook gevast. En was er ruimte voor berouw en boete doen. Je betoonde spijt over je fouten en verklaarde zo ook dat je geen perfect mens bent. En verder dus geen vlees en geen alcohol. En er zijn nog miljoenen mensen die zo deze periode invullen. Maar je komt inmiddels ook andere detox-varianten tegen: 40dagen zonder seks of sociale media, even geen gedachteloze spelletjes of activiteiten. Maar aandacht op bewust leven. Al deze kuren om te verminderen of te versoberen, hebben als doel om dichterbij de betekenis van Pasen te komen. En bij die betekenis van Pasen hoort het symbool van de Aswoensdag, namelijk het askruisje.

Askruisje, symbool voor oud…
Op Aswoensdag zijn er vaak kerkdiensten, ook vanavond, namelijk in de Lutherse Kerk in Woerden (19.30 uur, protestants). De gelovigen zingen dan liederen, luisteren naar een preek en bidden. Ten slotte vormen ze een lange rij en geeft de dominee hen stuk voor stuk een ‘askruisje’: hij veegt met as een kruisteken op hun voorhoofd. De as staat voor boete doen, een oud gebruik dat we ook in de Bijbel al tegenkomen. In het beeld van de as zien we ons mens-zijn ook terug. De mens is gemaakt uit het stof van de aarde. De as verwijst naar dat stof, naar onze vergankelijkheid, naar de vertering door het vuur.

… én nieuw
Dit askruisje verwijst echter ook naar een nieuw begin. As kan vuur bewaren. Het stof gaat ’s avonds over de gloeiende kolen heen. De volgende ochtend haal je de as eraf en kun je de nog gloeiende kolen weer aanblazen. Zo kan het askruisje, en de 40dagen van bezinning en inkeer die erop volgen, ons ook helpen om weer bij het vuur van ons leven te komen. God blaast met Pasen de as van de vergankelijkheid van ons af, zodat wij als opgeruimde en opgewekte nieuwe mensen mogen leven.
Doe jij ook met ons deze 40 dagen mee? Welke 40-dagen detox-uitdaging ga jij aan? We hopen dat deze uitdaging en de blogs je zullen helpen om de betekenis van Pasen te begrijpen maar ook zelf te ervaren.
​
Michel Koekkoek & Joost Schelling