Ik voelde mij voor heel even een discipel van Rutger Bregman. Een volgeling van het evangelie dat ‘de meeste mensen deugen’ heet. Dit kwam door een blog die ik onlangs schreef op LinkedIn en de site van Twintigers Woerden. Ik schreef een zeer hoopvolle boodschap en schetste een zeer positief mensbeeld voor een tijd na de coronacrisis. Uiteraard kreeg ik, net als Rutger overigens, kritiek op dit stuk. Het zou te naïef zijn. Point taken. Tijd voor wat nuance dus en uitleg.

​Over het boek van Rutger gesproken: dit is helemaal niet naïef en wordt onderbouwt met vele goede onderzoeken. Echter kan ik mij trouwens niet geheel identificeren met zijn verhaal, ik mis namelijk een stukje geloof. Zo vlak na Pasen, zou het voor mij als theoloog, ook wel een beetje vloeken in de kerk zijn, want de boodschap dat de meeste mensen deugen, waar geen geloof aan te pas komt, is geen 'paasboodschap'. Mijn blog was dus geen boodschap in lijn met Rutger’s ‘de meeste mensen deugen evangelie’. Toch moest ik over de bestempelde naïviteit van mijn blog wel even nadenken, want ze hadden een punt.

Ik kreeg nogal wat kritiek op mijn blog: ‘Ja, de wereld zal verandert zijn na de crisis. Ik hoop op een nog betere versie van Nederland dan nu’. Een blog over ‘hopen’ in tijden van corona en daarna. De voornaamste kritiek was dat ik een naïef beeld zou hebben geschetst hebben van de mens. De argumentatie was als volgt: “De mens zou wellicht in tijden van nood en crisis verandering laten zien, maar zal zodra de crisis voorbij is, weer terugkeren naar zijn egoïstische aard en voornamelijk voor zichzelf gaan leven”. Kortom, het is dus leuk al die mooie initiatieven in tijden van crisis, maar het is een naïeve ‘hoop’ dat dit ook hierna nog zal voortzetten. Aldus mijn criticasters in het kort. 
​
Ik zat er een klein beetje mee. Ik weet heel goed dat de mens echt niet alleen maar deugt. Echter ben ik ook niet van het propageren dat ‘de meeste mensen deugen’. Ik denk dat het begrip ‘hopen’ een middenweg vindt tussen een Rutger Bregman met ‘zijn’ alle mensen deugen en een al te zwartgallig, christelijke en calvinistisch beeld, dat de mens helemaal niet deugt en van oorsprong slecht is. Ik denk dat beide stellingen niet helemaal deugen al zit in beiden ook wel een kern van waarheid. 

​Ik kreeg ook nog een andere reacties. Zo reageerde iemand heel simpel: “Het gaat om geloof, hoop en liefde”. Hier wil ik even op in haken. Hoop kan namelijk niet zonder het geloof. Ook niet de misschien wel naïeve optimistische hoop die ik schetste van een wereld na de coronacrisis.

Ik heb het overigens niet over het geloof in een God waar onlangs Hizir Cengiz terecht kritiek op had in zijn artikel voor De Correspondent, namelijk het geloof dat er wel een bedoeling achter dit alles zou zitten. Met zo’n beeld alleen van God komen we niet meer mee weg in een seculiere, post-christelijke samenleving, zeker niet na een geschiedenis zoals die zich afgespeeld heeft tot op heden.

Ik heb het over een geloof waarin we een groter verhaal nodig hebben. Een verhaal dat hoop biedt en werkelijk perpectief geeft op een 'nieuwe wereld'. Lynn Berger schreef er een artikel over met de titel: ‘Woorden vinden voor een nieuwe wereld’. Een nieuwe wereld.... tja, in de theologie zijn dit niet zomaar willekeurige woorden. Deze woorden verwijzen ergens naar, ze zijn beladen. Het geloof biedt ons namelijk perspectief op zo’n nieuwe wereld. Kijk bijvoorbeeld naar de persoon Jezus, hij heeft het ons voorgeleefd. Dit is zo’n voorbeeld van een 'groter verhaal' en ik geloof dat we dit nodig hebben. Na Pasen geloven we dat we ook de kracht mogen krijgen dat we met elkaar al een stukje gestalte kunnen geven aan die nieuwe wereld. Zien we dit niet al om ons heen? Ik denk dat we daar nu al iets van die nieuwe wereld mogen proeven. Ik kijk naar de IC verpleegkundigen die de kracht krijgen om de zorg te dragen voor mensen. Bovennatuurlijke verhalen krijgen we soms te horen in de media over het werk dat verzet wordt en de zorg op de IC's. Maar kijk bijvoorbeeld ook naar het Leger des Heils en de gemeenten, hoe honderden mensen hard werken om de meest kwetsbare mensen in onze samenleving een dak boven het hoofd te geven en hoe we met elkaar de schouders er onder zetten. Het lijkt een bijna goddelijke uithoudings- en doorzettingsvermogen dat we laten zien met elkaar op dit moment. 
​
Oer christelijk gezien is het, het geloof in dat grote verhaal: het geloof en voorbeeld in de persoon Jezus en de hoop op een nieuwe wereld. Dit geloof en deze hoop, dat is wat het handelen hier en nu van ons als mensen bepaald, zoals ik eerder stelde in mijn blog. Dus ik zou niet alleen willen pleiten voor hoop, maar ook voor meer geloof. We hebben deze kracht van het geloof nodig, te hopen op een nieuwe wereld die beter is dan de oude en dat begint niet bij jou, maar bij het geloof. Het begint bij het geloven in een groter verhaal. Vanuit het geloof komt het vanzelf bij ons. Durf jij weer te geloven in dat grote verhaal?

• Wat vind je van de kritiek op de volgelingen van Rutger Bregman? Zijn ze inderdaad veel te naïef?
• Wat geeft jou in deze weken hoop? Welke rol speelt jouw geloof hierbij?
• Als straks de ergste coronacrises achter de rug is, wat moeten we dan zeker vasthouden uit deze periode als waardevolle ontdekking?

Martijn is theoloog en voormalig-pionier bij Twintigers Woerden. Nu werkt hij als pioniersbegeleider en bij het leger des heils.

Ja, de wereld zal verandert zijn na de crisis. Ik hoop op een nog betere versie van Nederland dan nu. 

​Hopen en wensen
Waar hebben we het over, als we over ‘hoop’ spreken bedacht ik mij al luisterend en kijkend naar tv programma’s die het hebben over hoop. “We hebben hoop en troost nodig in tijden van crisis” hoor ik vaak voorbij komen. De kerkklokken luidden laatst om ons te helpen herinneren dat er hoop is en troost. Ook waren er lichtshows geprojecteerd met teksten van hoop en troost op kerken. Fantastisch mooie initiatieven.

​Hoop is nou zo'n typisch ‘oer-christelijks’ begrip. Weten we alleen nog wat van oudsher dit begrip betekent en wat kan dit voor ons allen betekenen? Tijd om het dus weer eens onder de loep te nemen, op zoek naar wat hoop geeft in tijden van crisis, maar ook daarna. Hoe kan de oer-christelijke betekenis van ‘hoop’ ons helpen nu, maar ook na een crisis, want een ding is zeker, er komt een tijd na de coronacrisis. Yuval Noah Harari zei in de financial times: 

Hoewel Harari wat pessimistisch klinkt in zijn artikel. Wil ik hoopvol blijven. Vandaar deze blog over hoop. Hoop wordt over het algemeen in de monden genomen als er gehoopt wordt op… Van Dale omschrijft de betekenis als volgt: “een zeker mate van verwachting (van iets goeds)” en “hoop hebben, graag willen=wensen”. Verwachting dus en wensen. In tijden van de coronacrisis is de wens dat het virus zich niet te snel verspreid, dat de curve mag afzwakken, we wensen dat de zorg het aankan, dat het niet de kwetsbare mensen in onze samenleving mag bereiken en ga zo maar door. ‘Hopen op’ of ‘wensen’. Kenmerkend is dat het zich concentreert op het hier-en nu, maar dat het tegelijkertijd uitkijkt/verwachtingsvol is naar een tijd waarin het beter zal zijn: verwachting van iets goeds. 
Dit zie je ook duidelijk terug in de christelijke initiatieven, zoals een gebedsdag. Over de gebedsdag zei de initiatiefnemer: “we willen laten zien dat er troost is en hoop dat het toch weer goed komt”. Dat het toch weer goed komt. Dit is tegelijkertijd de troost. Het geeft troost als iemand het vertrouwen uitspreekt zoals Rutten in zijn toespraak, maar ook onze koning in zijn speech dat er een tijd komt dat het weer goed is. Hoop is dus ook verwant aan vertrouwen en dus aan troost. 
​
#durftehopen
In het oer-christelijke begrip van het woord hoop, gaat ook nog iets anders schuil dat zich niet zozeer richt alleen op het hier-en-nu (onze wens/hoop in tijden van nood). Hierin is niet zozeer het object van onze hoop het ‘hopen op’ of de ‘wens’, maar is het object van onze hoop ‘God zelf'. Het object van de hoop is vele malen groter dan onszelf of datgene dat ons nu bezighoudt. Hoezeer allerlei totalitaire machthebbers ook willen suggereren dat hun orde definitief is, er   is een andere en betere werkelijkheid dan de hunne, namelijke een nieuwe werkelijkheid die God ooit zal brengen. Dat is de oer-christelijke hoop. Deze hoop is dus toekomstgericht maar niet ‘wereldmijdend’. Cees. van der Kooi en Gijsbert van den Brink leggen het verschil tussen hopen en ‘iets wensen' mooi uit: 

​Zou het niet mooi zijn om in overeenstemming met wat we hopen ons ook zo te gedragen? Niet alleen nu, maar ook na de crisis. Niet alleen in het simpelweg navolgen van de opgelegde maatregelen. Ik zie zulke mooie hoopvolle initiatieven van ondernemers, van gewone mensen die naar elkaar omzien, elkaar helpen en steunen in deze crisis. Mensen die solidair naar elkaar zijn. Zou het niet mooi zijn te hopen dat we met elkaar toeleven naar een wereld waarin we solidair naar elkaar zijn niet alleen nu, maar ook in de toekomst? Als we dit werkelijk hopen, zal dit ook in de praktijk van ons leven tot uiting komen. Zou het niet fantastisch zijn te hopen dat het omzien naar elkaar, het een beetje letten op elkaar, om de woorden van Rutten te gebruiken, wat we nu zien, dat dit door mag werken ook na de crisis? Als we dit werkelijk gaan hopen, zal dit ook verder werken in de praktijk van ons leven na de crisis. Tevens hoop ik dat eenzaamheid tegengegaan zal worden, maar niet alleen nu, maar ook in de toekomst.
​
Kortom, ik hoop dat we weer mogen leren werkelijk te hopen en dat deze hoop een plekje mag krijgen in onze harten en in de praktijk van ons leven #durftehopen. Durf werkelijk te hopen. Dit zal ons samenleven veranderen in de jaren die komen na de crisis.

Martijn is theoloog en voormalig-pionier bij Twintigers Woerden. Nu werkt hij als pioniersbegeleider en bij het leger des heils.

Het is vandaag Goede Vrijdag. Op deze dag gedenken Christenen wereldwijd de kruisiging en het sterven van Jezus Christus. Jezus, die 3 jaar lang door Israël rondtrok om te vertellen over een hele nieuwe wereldorde, over het koninkrijk van God. Een koninkrijk met normen en waarden zoals God het bedoeld heeft. Maar Jezus vertelde er niet alleen over, hij handelde ernaar. Practise what you preach. Dat had zijn motto kunnen zijn. Jezus leefde niet alleen naar Gods wil, maar hij was ook zijn Zoon. 

Wie Jezus ziet, kijkt God in het gezicht
Confronterend, nietwaar? En dat was ook de reactie van hen die zich door Jezus bedreigd voelden. Jezus werd verraden (met een Judas-kus). Veroordeeld door de machthebbers. Zij spelen de schuldvraag handig heen en weer tussen Joodse en Romeinse machthebbers, en laten de keuze over aan het opgehitste volk.  Ondertussen wordt Jezus door zijn vrienden van het eerste uur in de steek gelaten. En zo kan het gebeuren dat Hij, de Zoon van God, eenzaam en alleen op het heetst van de dag met spijkers aan een kruis geslagen wordt.
Het kruis, het gruwelijke martelwerktuig, dat de Romeinen als straf voor misdadigers bedacht hadden. God sterft in Jezus aan een kruis. En toch noemen we dit ‘goede’ vrijdag.
 
Wat maakt het kruis voor mij toch goed?
Om het antwoord op deze vraag te beantwoorden, heb ik een legende over de heilige Maarten nodig. De legende gaat dat Maarten eens door de duivel verleid werd, die zich als de opgestane Christus voordeed. Maar Maarten had het door en vroeg hem: Waar zijn jouw wonden? Een bijzonder verhaal. Maar de betekenis die het verteld, heeft voor mij veel waarde. God is te herkennen aan zijn wonden. Wonden die zijn opgelopen aan ons mensen.
Aan de zonden van deze wereld. Aan alles waarin jij en ik in staat kunnen zijn, uiteindelijk de ander voor een hoger doel te laten sterven.
 
The healing day
Goede vrijdag zegt mij dat God niet boven onze levens staat. God is bereid om vuile handen te maken, te lijden aan dit aardse bestaan. En kan zich zo ook identificeren met de mensen die ook getekend met wonden zijn. Een God die boven alles verheven is, die zelf niet geraakt wordt door de troep van deze wereld, die kan mij niet troosten.
Maar een Zoon van God die mijn pijn kent, mijn eenzaamheid, mijn angst, mijn verdriet, maar zelf dit ook doorstaan heeft, die wil ik wel mijn wonden toevertrouwen. Die wil ik mijn angsten en verdriet toevertrouwen. Die kan zo mijn wonden helen.
En die geloof ik, als mij gezegd en beloofd wordt: “It will be okay, on the healing day.”  
 
Pasen is meer dan ‘happy end’!
Pasen is geen ‘happy end’, waarin alles hersteld wordt naar een oude situatie. Pasen vieren we niet zonder ook langs Goede Vrijdag te gaan. Jezus sterft voor ons, lijdt aan deze wereld en onze zonden, maar God laat het daar niet bij zitten. Straks op de derde dag wekt God Jezus op uit de dood. Zodat het lijden niet het laatste woord heeft, ook mijn lijden niet.
Wij gaan zelf het liefst aan het lijden voorbij. Op Goede vrijdag, maar zeker ook in ons eigen leven. En het uithouden met de vraag: ‘Waar is God in het lijden van de mensheid?’, daar kan menigeen zich aan vertillen. Het uithouden met die vraag is een kunst op zich, zeker in deze weken vol beperkingen en lijden. Tijd nemen om pijn en verdriet onder ogen te komen, juist nu en vandaag. Die pijn mogen we meenemen naar Pasen, jouw en mijn Pasen. Want Pasen zonder Goede Vrijdag, dat is ten diepste verleiding. God raakt door onze wonden ons bestaan aan. Pasen gaat over nieuw perspectief, over geduld, over liefde en zorg, over aanraking en nabijheid van heel ons leven. Alleen dan wordt een opgewekt Paasbestaan ook een geheeld bestaan.  

​Bekijk onderstaand filmpje en denk voor jezelf na welke angst je aan Jezus zou willen geven.

• Wat betekent Goede Vrijdag voor jou?
• Welke wonden van jou mag Jezus deze Pasen verzorgen en helen?
• Hoe vier jij Pasen in deze tijd van ‘social distancing’?

Joost Schelling is predikant bij de Gereformeerde Kerk Woerden - Zegveld en pionier van Twintigers Woerden.

Thuiswerken, misschien doe jij dat deze dagen ook? Of thuis studeren met online colleges? Of ben jij een van de weinigen die elke dag de weg op gaat om naar het werk te gaan?
Ik geniet deze dagen extra van muziek tijdens het werken achter mijn pc. Zeker voor die momenten dat ik even niet aan het videobellen ben. En al helemaal in deze dagen op weg naar Pasen komt muziek, zo lijkt het wel, intenser bij mij binnen. Net als de lente buiten trouwens. Het geeft mij hoop, ook in deze quarantainedagen! Misschien heb jijdat ook wel met muziek. Als Twintigers Woerden willen we je in deze tijd laten kennismaken met de ‘Songs of Hope’ van andere twintigers. Je hebt dan meteen een nieuwe afspeellijst erbij met hoopvolle muziek en misschien maak je kennis met wat andere artiesten.

Hoe werkt Songs of Hope?

1. Ga naar ‘link open spotify lijst Songs of Hope van ‘Twintigers Woerden’ om onze ‘Songs of Hope’ te zien
2. Deel maximaal  3 nummers van Hoop met ons en met andere Twintigers. Hoe? Stuur een bericht naar info@twintigerswoerden.nl waarin je jouw nummers noemt en motiveert.
3. Eind april kiezen we 1 motivatie uit die we met een pakketje vol hoop belonen.

 
Mijn drie nummers van hoop deel ik hier alvast met jou

• Beautiful Day – U2 (bloemen door het asfalt, veel energie, alles komt in beweging)
• Viva la Vida – Coldplay (Macht gaat ten onder, bouw niet op zand maar op rotsgrond, en kies voor vrede en vrijheid en leef het leven)
• Bill Fay – The Healing Day (die leg ik hieronder uit)

 
Over mijn favoriet: Bill Fay – The Healing Day
Ik heb rond Pasen meestal vaste muziek opstaan, zoals de Mattheüs Passion van J.S. Bach en muziek uit de eerdere versies van The Passion op tv. Zeker in de week naar Pasen toe.
Maar sinds een aantal jaar ook de muziek uit De Dood van de Zoon. Van wat?
Het was een lenteachtige woensdagavond in april 2014 toen ik werd getroffen door een prachtig hoopvol lied. Ik zat die avond in een sfeervol en schaars verlichte Waalse Kerk in Delft. Daar werd die avond ‘De dood van de Zoon’ opgevoerd. Een muzikaal experiment dat maar liefst 5 jaar met Pasen door Nederland trok.
 
Wat was ‘De Dood van de Zoon’?
In navolging van het populaire ‘The Passion’ op tv kozen ze ervoor om met vooral Engelstalige popliedjes het verhaal van Jezus lijden en sterven te vertellen. En met ook wat minder alledaagse nummers en geweldige singer-songwriters. Ik maakte die avond hernieuwd kennis met muziek van Spinvis, Tom Waits, Damian Rice en met Bill Fay. En met een aantal christelijke muzikanten die ik al wat langer kende, zoals Jars of Clay en Brown Feather Sparrow.
Die avond eindigde De Dood van de Zoon met het prachtige breekbare
lied ‘The Healing Day’ van Bill Fay. Voor mij moet met Pasen dit lied altijd klinken, zodat ik Pasen tot in mijn diepste ziel kan (her)beleven. Broos, melodieus, een morgen die langzaam doorbreekt. En een tekst die mij belooft dat vanaf die dag mijn wonden geheeld zullen worden. “It will be okay, on the healing day.” Geen spectaculair nummer, klein en simpel gemaakt en geschreven, vredig vertolkt. En met veel ruimte voor het geheim van Pasen.
Wat Pasen trouwens voor mij met wonden en dus met helen te maken heeft, daar vertel ik je vrijdag in mijn Pasenblog meer over.

• Welk lied geeft jouw hoop? (deel het met ons, zie hierboven)
• Welke wond is er in jouw leven die (nog) geheeld moet worden?
• Wat is volgens jou de betekenis van Pasen?

Joost Schelling is predikant bij de Gereformeerde Kerk Woerden - Zegveld en pionier van Twintigers Woerden.

Maak jij je in deze tijd zorgen? Ik wel. Het leven gaat even niet zoals verwacht…
​
Coronanieuws
Ondanks dat ik ook wel een beetje corona-moe word, blijf ik er toch maar mee bezig. Het kan ook haast niet anders: zet de TV aan en het is het enige waar het over gaat. Open je nieuwsapp en er zijn speciale corona liveblogs. We worden overladen met berichten over de IC, nieuwe cijfers, andere landen en economische gevolgen.

Psychologische gevolgen en mediadieet
Het blijkt zelfs zo dat de helft van de jongeren zich eenzamer voelt door de coronacrises.
Genoeg om je zorgen over te maken. En ik merkte vorige week dat ik er ook letterlijk moe van werd. Ik voelde me niet fit. Dat kan blijkbaar ook echt, vertelde neuropsycholoog Erik Scherder bij Jinek. Hij kreeg de vraag wat het coronanieuws met ons brein doet. En wat blijkt? Veel negatief nieuws verhoogt je stressniveau. En dan neemt je weerstand af. Zijn oproep: wees dus niet de hele dag bezig met negatief nieuws. Een mediadieet... Daar had ik niet aan gedacht bij de start van deze 40-dagentijd.

Maak je geen zorgen…
Waar de wereld om mij heen mijn angst aanmoedigt, roept mijn geloof mij op om te leven vanuit vertrouwen. Een mooie tekst kun je vinden in Matteüs 6:25-34:

​Het roept me op om mij niet meer zorgen te maken dan nodig is. Om ook vanuit vertrouwen te leven. Te leven vanuit hoop. En volgens mij is dat dan ook een goed middel om je weerstand weer op te bouwen.
​
Kwetsbaarheid van het leven
Waar stel jij je hoop op? Massaal doen we dat volgens mij op wetenschappers en virologen. In adviezen die ze geven, in de zoektocht naar een vaccin. Maar tegelijk weten we ook dat het nog lang zal duren voordat er een vaccin is. En laat het coronavirus zien dat het leven kwetsbaarder en minder maakbaar is dan we misschien wel dachten.

​Een lied dat mij deze tijd erg aanspreekt is ADEM. Een lied dat aan de ene kant stilstaat bij de zorgen die je kan hebben. Dat je het gevoel kan hebben vast te zitten. Dat het leven soms niet gaat zoals verwacht. Dat je soms niet weet wat je moet doen. En aan de andere kant dat er hoop gloort. God is er in elk seizoen. Niet als makkelijk antwoord, maar voor mij een zoektocht om te ontdekken. Je kunt hieronder de clip bekijken: 

• Herken je het dat als je veel negatief nieuws hoort, je daardoor minder lekker in je vel zit?
• Maak jij je snel zorgen? Heb je in deze tijd meer zorgen dan normaal?
• Doe je ook mee met een mediadieet? Op welke manier?
• Waar stel jij je hoop op? Betekent het christelijk geloof hierin iets voor jou?

Maak jij je in deze tijd zorgen? Ik niet. Juist als het leven even anders gaat dan verwacht…

​Michel is pionier bij Twintigers Woerden en jeugdwerker voor JongWoerden.