De voorbije twee maanden zijn er verschillende blogs verschenen onder de titel “The Millennial Church”. Op zoek naar een kerk die twintigers in Woerden weet aan te spreken en te raken. Een zoektocht dus, die al mooie blogs en reacties heeft opgeleverd. En vandaag wil ik als voorganger mijn duit in het zakje doen. Ik doe dat op basis van een goed gesprek, dat ik zondag 4 maart had, met een groep twintigers over de eerder geschreven blogs op deze site.
 
Sinds eind oktober mag ik optrekken met een groepje (eind) twintigers rondom de Kruiskerk, waar ik als predikant aan verbonden ben. Een mooi bont gezelschap van studenten en werkenden, van jonge mensen die relaties aangaan en van (aanstaande) jonge ouders. Met hen besprak ik de eerder verschenen blogs. Naar mate ons gesprek op de avond vorderde, werd wel duidelijk dat behoeften onderling sterk verschillen.
De één geniet van het rustpunt in de week, liefst in een verstilde omgeving, de ander wil juist geprikkeld en uitgedaagd worden. Mag van de één de dominee een goed bevlogen betoog houden, de ander voert liever zelf het gesprek. Voor de meesten is de geloofsgemeenschap meer dan de kerkdiensten, toch gaan de meeste opmerkingen daar wel over. Ook in de blogs. De punten die zij en de schrijvers van de blog noemen, heeft Martijn Ouwerkerk deze week al mooi samengevat in zijn blog: 'Twintigers Woerden reflecteert op de millennial church'. Het zijn stevige verwachtingen ten aanzien van de kerkdienst, het roer mag om. En in zekere zin ook terecht. Want lijken de kerkdiensten in Protestants Woerden niet teveel op elkaar? Is de taal van de liederen niet steeds verder van de alledaagse taal van mensen af komen te staan? Zijn de gekozen vormen niet teveel gestold? Worden we er nog wel geraakt of verrast?
​

Totdat het gesprek in onze huiskamer die zondagavond kantelt. Maar zijn die verwachtingen van Millennials niet veel te hoog gesteld? Trouwens niet alleen zij hebben deze verwachtingen, ik hoor ze ook vaak genoeg van jongeren, veertigers of ouderen. Maar misschien kenmerken die hoge verwachtingen wel de houding van de twintigers anno nu.
Zoals ook de verwachtingen ten aanzien van werk, carrière, partner, huis, woonplaats, sociaal leven etc. heel hoog gesteld zijn. Moet de kerkgemeenschap ook aan die hoge norm voldoen? Geldt ook voor de kerk(dienst): “What’s in it for me!” Maar ook andersom lijkt het te spelen: is de verwachting over het eigen geloofsleven en bijbehorende betrokkenheid niet veel te hoog? Moeten we naast de perfecte partner, ouder, werknemer en vriend, nu ook nog de perfecte gelovige zijn?
 
Kwetsbaarheid
Het woord ‘kwetsbaarheid’ viel op die avond en in de laatste blog van Martijn niet zonder reden. Juist in een geloofsgemeenschap draait het niet om het perfecte leven. In een gemeenschap van gelijken draait het om wie je bent, en niet enkel op wie je moet worden of aan welke standaard je moet voldoen om erbij te horen. Want als je elkaar echt kent en ook gekend wordt, dan kijk je verder dan de prachtige foto’s op Instagram of de ronkende verhalen op Facebook. Juist in deze 40dagentijd naar Pasen toe, staan we in het bijzonder stil bij Jezus Christus en zijn gebroken leven. Afgekeurd, weggehoond, vernederd en gekruisigd. Geen successtory. Geen boy wonder. En dus hoeft de kerk dat ook niet te zijn. Maar dat is lastig in een wereld en een tijd, waarin het juist wel draait om je image, om de beeldvorming, om hoe je je presenteert op de sociale media. Dat moeten we als kerk misschien zelf ook wat vaker zeggen. Als we vinden dat kerk meer is dan alleen de kerkdienst, dan is het goed dat we in de kerk elkaars geloof dus niet enkel waarderen op grond van het aantal diensten dat bezocht wordt.

Persoonlijk
Aan het begin van de avond maakten we een rondje met positieve ervaringen rond de kerk. Opvallend was dat de meeste goede herinneringen verbonden waren met life-events. Juist op die momenten had de kerk voor hen zich van haar beste kant laten zien: Bijstand rond ziekte en rouw, de doop van een kind, de zegen over een huwelijk en feestelijke diensten rond Kerst en Pasen. Of ze waren verbonden met momenten van onderlinge verbondenheid, zoals het vieren van avondmaal in een hele kleine en intieme kring van gelovigen. Wat opviel, dat bijna al deze momenten verbonden zijn met echt geraakt worden. Het geloof komt op die momenten daadwerkelijk jouw leven binnen. Of het geloof tilt jou boven het verdriet van dat moment uit. Geloof wordt persoonlijk. Om geraakt te kunnen worden, moet de boodschap niet alleen goed afgestemd zijn, maar de ander moet zich ook ervoor willen en kunnen openen.  

Wat kunnen we tot nu toe concluderen uit de blogs van twintigers over de kerk? Ik wil in deze blog de belangrijkste uitkomsten nog eens samenvatten en vervolgens als voortrekker van Twintigers Woerden hierop reflecteren. 
 
Samenvattend:
Laten we eerst de belangrijkste punten nog eens opsommen die genoemd zijn in de eerdere blogs:

• Gastvrijheid: de kerk lijkt nog steeds moeite te hebben om een gastvrije uitstraling te hebben naar de buitenwereld;
• Statigheid: de twintigers vinden de liturgie te voorspelbaar en eentonig;
• Monoloog: de kerk, met name de erediensten, worden ervaren als een monoloog, er is sprake van eenrichtingsverkeer. Dit was het grootste kritiekpunt uit de eerste blog: ‘sluit de kerk op zondag’. In deze blog werd de suggestie gedaan om de kerk eens op zondag te sluiten en met elkaar die ochtend iets anders te doen, iets interactiefs;
• In het verlengde hiervan noemde een twintiger: een gebrek aan variatie. Het belangrijkste punt in de blog van Dirk-Jan was dat hij meer verschillende diensten zou willen. Persoonlijk vond ik de uitspraak dat hij weer verrast en uitgedaagd wil worden, pakkend in zijn blog;
• De dominee: de dominee werd niet ongemoeid gelaten. De dominee zou meer menselijk moeten worden en moeten afdalen van zijn preekstoel. Er is behoefte aan  kwetsbaarheid. Millennials willen zich blijkbaar kunnen identificeren met de dominee;
• Ook diepgang wordt genoemd. De diepgang wordt voornamelijk in gesprekgroepen met leeftijdsgenoten ervaren en niet zozeer in een dienst. Deze diepgang wordt idealiter verzorgd door een theoloog, die twintigers weet te boeien en te inspireren;
• Kleine groepen: samenkomen in kleinere groepjes wordt vaker genoemd en wordt als positief ervaren. Voor 20-ers wordt er nog weinig georganiseerd. De droom van Patrick is dat in de toekomst meerdere twintigers in kleine groepjes, zoals de connectgroepen bij elkaar gaan komen. De kleinere groepjes blijven in verbinding met de kerk;
• De kerk is moet voor alle generaties zijn. In de kerkdiensten zouden meer elementen moeten komen die ook voor 20-ers interessant zijn. Ook 20-ers zouden meer betrokken kunnen worden bij de kerk bijvoorbeeld bij de inrichting van diensten en jeugdwerk.

Uit bovenstaande blijkt dat twintigers de kerk associëren met de kerkdienst. Blijkbaar is ‘de kerk’ de eredienst op zondag. Hoe komt dit? Organiseert de kerk niet meer dan alleen de kerkdiensten op zondagochtend? Of is dit er wel, en weten de twintigers dit gewoonweg niet? Het is in ieder geval duidelijk dat de ‘eredienst’ op zondagmorgen de meeste weerstand oproept bij de ‘millennials’.
 
Twintigers Woerden
Dat de erediensten niet meer als inspirerend worden beschouwd is niet nieuw voor Twintigers Woerden. Oorspronkelijk is ook uit deze onvrede de pioniersplek ontstaan. De ‘kerkplek’ werd door twintigers ervaren bij iemand thuis of in de kroeg. Het bij elkaar komen in kleine aantallen met twintigers onder het genot van een biertje of een kop koffie op de bank, zit diep in het DNA van Twintigers Woerden. Ook het dialoog, het delen van het leven en gezelligheid hoort hierbij en het samen zoeken naar diepgang in het geloof. 
 
Hoewel Twintigers Woerden er tegenwoordig anders uitziet, speelt dit nog steeds een belangrijke rol. In de ‘connectgroepen’ bij iemand thuis of in de kroeg worden nog steeds dezelfde waarden uitgeleefd en door het bespreken van de blogs wordt er naar diepgang gezocht. Echter wat Twintigers Woerden doet is niet uniek en de vraag is of de kerk een dergelijke plek niet zelf can creëren voor twintigers? Naar mijn mening kan Twintigers Woerden, zowel een eigen plek zijn en tegelijk goed in verbinding staan met de kerk. Het hoeft naar mijn mening niet, of Twintigers Woerden of de ‘eredienst’ op zondagochtend te zijn. Laat ze naast elkaar en in nauwe verbinding met elkaar bestaan. 
 
Hoe zou dit er uit kunnen zien? Het zou kunnen helpen als de thema’s die besproken worden in de kleine groepen twintigers (dialoog) ook terug komen in de 'eredienst'. Op deze manier kunnen twintigers zich ook weer meer identificeren met wat er verteld wordt door de dominee op de kansel. Er moet hiervoor een nauwe samenwerking zijn met de groepen Twintigers en de leiding van de kerk. Is dit mogelijk? Ik zou mij hierbij ook kunnen voorstellen dat voorgangers twintigers meer opzoeken (dominee komt van de kansel) en dat ze zelf een groep leiden. Op deze manier komen ze dichterbij de leefwereld te staan van de twintiger, wat zich weer kan vertalen in een preek die meer aansluit. Echter, de vraag is of  dominee's in hun drukke bestaan, naast de andere verplichtingen, tijd kunnen vrijmaken voor dit soort activiteiten?
 
Verder kan ik mij voorstellen dat er een beleid komt voor de groepen twintigers. Vragen  die hierbij gesteld kunnen worden zijn: hoelang blijft een groep bestaan, hoe groot mag een groep zijn, hoe wordt er gezorgd voor continuïteit en hoe kunnen we in de toekomst nieuwe groepen starten? Er wordt nog te weinig nagedacht over continuïteit en duurzaamheid van projecten in de kerk. Te vaak komt het voor dat er geleund wordt op een voortrekker of dominee. Te vaak gebeurt het dat wanneer een voortrekker stopt er geen goede opvolging is en hetgeen opgebouwd is instort. Een thema wat absoluut hoog op de agenda hoort te staan in het kerkelijk werk en de toekomst van Twintigers Woerden. 

​Wordt jij enthousiast van 'The millennial church'? Zou jij misschien ook een 'connectgroep' willen leiden of op een andere manier betrokken willen raken? Reageer dan door op onderstaande knop te drukken. 

Patrick van der Veen, een trouwe kerkbezoeker en zeer actief in de kerk voor de jeugd en twintigers. We kunnen gerust stellen dat hij een passie voor de kerk heeft en voor jonge mensen. Hij probeert er dan ook alles aan te doen om jongeren betrokken te houden bij de kerk. Hij heeft een scherp oog voor wat er mist in de kerk en blijft niet aan de kant staan, maar komt in actie. Zo kwam hij ook met de gedachte om iets voor twintigers op te zetten en raakte hij betrokken bij Twintigers Woerden en startte een ‘connectgroep’. Niet in de kroeg, maar gewoon in de huiskamer bij de twintigers thuis. Naar aanleiding van de blog: ‘Sluit de kerk op zondag’, ging hij in gesprek met zijn eigen connectgroep over de kerk. Hij vat hieronder de reacties samen.

1. Gebrek aan interactie
Allereerst wordt het gebrek aan interactie genoemd. De kerkdienst is grotendeels een eenrichtingsverkeer. De groep stelde voor om meer ruimte te geven voor interactie na de dienst. Ze kwamen met het idee om na de dienst ruimte te geven om een half uur door te praten in kleine groepjes over de dienst, over zaken die je gehoord hebt, wat het met je deed en waar je graag met elkaar eens over in discussie zou gaan. Zo pak je wellicht ook de afstand tot een predikant aan en blijft de predikant niet die man/vrouw die afstand creëert door in een toga op de kansel te staan, maar dichterbij komt. 

2. Gebrek aan variatie
Variatie is al eerder genoemd door Dirk Jan in zijn blog: ‘Tijd voor variatie’. Blijkbaar is dit erg gewenst, want ook de groep van Patrick gaf dit aan.  Ze geven aan dat er behoefte is aan diensten waar sprekers staan waarmee je, je kan identificeren. Sprekers die geen afstand creëren, die onderwerpen aankaarten waar twintigers zelf ook in zijn geïnteresseerd of waar we zelf over kunnen nadenken. Diensten waar geen orgelmuziek, maar hedendaagse muziek mag klinken met een band. Hedendaagse muziek doet je ook in de periode na de dienst nog regelmatig terugdenken aan de dienst, omdat je toch vaak met ander oren naar zo’n nummer gaat luisteren, als deze op de radio weer voorbij komt.

3. Gemis van goede uitleg van rituelen
Neem bijvoorbeeld de paaskaars, het lezen van de bijbel of het avondmaal en alle ander kleine rituelen die gedaan worden in een kerk. Leg de rituelen uit en maak duidelijk waarom de kerk dit doet en waarom het ook belangrijk is voor ons dagelijks leven van twintigers. Waarom brandt de Paaskaars bij het binnengaan van de dienst en waarom wordt deze kaars bijvoorbeeld niet aangestoken door een kind, aan het begin van een viering, wellicht is er een goede reden dat de kaars al brandt, maar leg dat dan uit!

4. Betrek gemeenteleden
Ook kun je op veel manieren gemeenteleden uit verschillende leeftijdsgroepen vaker betrekken in de viering vindt de groep. Bijvoorbeeld bij schriftlezingen en collecten. Laat bijvoorbeeld een tiener helpen bij de collecte. Een belangrijke taak waarmee je zo ook een bepaald verantwoordelijkheidsgevoel meegeeft aan een tiener.

5. Ontmoeting voor alle generaties
De kerk hoeft er niet alleen te zijn voor millennials. Het hoort een ontmoeting te zijn voor alle generaties, omdat dat ook gewoon hoort bij het gemeente zijn. Een gemeente heeft nou eenmaal leden tussen 0 en 100, maar de diensten zullen dan ook op de doelgroep twintigers en dertigers moeten worden afgestemd. Dus zaken laten zoals ze zijn, omdat het altijd zo is geweest of omdat de ouderen het zo willen past niet in dat beeld!
Natuurlijk is er speciaal aandacht voor kinderen, zoals een kinderlied of een gesprekje, voordat zij de dienst verlaten tijdens de preek, maar waarom zijn er dan geen herkenbare tiener-, twintigers, dertigers- elementen aanwezig in een dienst. Dat kan zijn in muziek, in manier van het brengen van de muziek in de manier van preken en de actualiteit van de preken, kun je met de preek inderdaad in je dagelijks leven iets? En dat laatste geldt waarschijnlijk niet eens enkel voor die doelgroep.

Tot slot: ‘Split a piece of wood’
Patrick sluit zelf af door de stellen dat we kritisch naar onszelf als kerk moeten gaan kijken. Dat we zouden moeten erkennen dat we ergens een slag hebben gemist en dat er zaken anders moeten om de mensen die we missen weer terug te krijgen in de kerk. Door de vorige blog en de opmerking om de kerk (op zondag) te sluiten, werden we wel getriggerd om eens te kijken naar het ‘Thomas-evangelie’ (ondanks dat dit evangelie niet door de kerk wordt erkent). In dit evangelie staat bijvoorbeeld de passage “Split a piece of wood end I am there, lift a stone and you will find me there” Je vindt God, zijn Geest of Jezus niet enkel in gebouwen van hout of steen, het gaat erom dat waar mensen samen komen in Zijn naam, Hij aanwezig is! Neem bijvoorbeeld ‘kroegberaad’ de andere connectgroep van Twintigers Woerden.

De droom van patrick en de connectgroepen
Op dit moment lijkt de doelgroep 20-ers, binnen de kerkmuren nog een beetje een ondergeschoven kindje, voor andere leeftijdsgroepen is er van alles en wordt er van alles georganiseerd, van kids en tieners, tot gezinnen en ouderen, overal wordt op een bepaalde manier aandacht besteed, maar juist de doelgroep 20-ers wordt niet bereikt! Ik hoop voor de toekomst dat weer veel millennials de weg naar de Connect-groepen (20-ers groepen) zullen vinden en op deze manier de verbinding met de Woerdense kerkgemeenschappen weer mogelijk gemaakt wordt of hersteld kan worden. Hoe mooi zou het zijn als de jongeren buiten de kerk, die op zoek zijn naar spiritualiteit, in contact komen met de jongeren die (nog) wel een binding hebben met de kerk en dat hier mooie gesprekken en vriendschappen ontstaan, dat beide partijen worden uitgedaagd en dat er op deze manier een levende gemeenschap ontstaat!!

​
​Dirk Jan aan het woord
Hoe zouden erediensten er op zondagmorgen uit moeten zien volgens twintigers? Ik vroeg het aan Dirk Jan, een twintiger uit Woerden. Dirk Jan is actief in de kerk. Hij bezoekt regelmatig kerkdiensten en is o.a. betrokken bij de ’ZIN-diensten'. Hij weet dus waar hij over praat. Tevens is hij een trouwe bezoeker van Twintigers Woerden. Ik gaf hem naar aanleiding van de vorige blogs de volgende vragen mee om zijn mening over te geven: 

1. Waar zie je verbeter mogelijkheden en wat mis je in de kerk? 
2. Wat is je droom voor de toekomst? 
3. Welke behoefte merk je bij jezelf en andere leeftijdsgenoten en hoe zou de kerk of Twintigers Woerden hier op in moeten spelen? 

Na de eerste blog van onze serie 'the millennial church' met als pakkende titel: 'Sluit de kerk op zondag', kwamen er veel reacties. Zowel van de voorgangers als twintigers uit Woerden. Ook deze reacties nemen we mee in ons onderzoek naar een kerk voor millennials. In deze blog zet ik de verschillende reacties op een rijtje:   

Reflectie
Allereerst wordt 'kroegberaad' genoemd. Het klopt dat we met kroegberaad de kerk naar buiten willen halen. Met de connectgroepen proberen we twintigers bij elkaar te brengen. Lees er hier meer over. Zoals Henk de Roest het zou zeggen: een 'kerkplek'. Ook de twintigers waarderen deze 'plek', met name omdat het ongedwongen is, relevante thema's worden besproken en ze samen met leeftijdsgenoten kunnen reflecteren op het geloof en het leven. Een plek waar gereageerd kan worden en het dialoog gezocht wordt. Joost schelling, voorganger van de Kruiskerk in Woerden, heeft een zelfde soort groep met twintigers die bij elkaar komen in een huiskamer. Zouden we kunnen stellen dat het belangrijk is voor de millennial church, dat de kerk meer van dit soort plekken creëert in de toekomst? Wat zou er dan op dit soort plekken moeten gebeuren om voor een vruchtbare tijd te zorgen voor millennials? Wat voor rol spelen de erediensten op zondagochtend nog of spelen die geen rol meer?  

Verder wordt genoemd dat het aanbod niet veelzijdig genoeg is. Het voorstel wat gegeven wordt door Hans Berkheij, voorganger Hervormd Woerden, is om een van de diensten te stoppen en daar een alternatieve kerkdienst voor in de plaats te laten komen. Een interessante vraag is: hoe zou zo'n kerkdienst er dan uit moeten zien? Over deze vraag verschijnt binnenkort een blog geschreven door één van de twintigers.

Een zeer terechte opmerking is die over al die jongeren die nergens een plek hebben, de bijzondere kinderen of de jongeren die zich zo anders voelen en zich daarom niet thuis voelen in de kerk. Hoe zijn we 'kerk' voor hen? Hoe creëren we voor hen een plek? Ook over de uitspraak om de kerk te sluiten op zondag wordt doorgepraat. Laatst had ik een gesprek met twee voorgangers hierover. Een van de dominees zei: "Ik vraag mij af in hoeverre de twintigers op de hoogte zijn van wat de kerk allemaal doet voor de maatschappij?". Dit is een goede opmerking. Ik stelde voor om inzichtelijk te maken wat de kerk doet en ook direct aan te geven hoe twintigers hierin kunnen participeren. Lijkt mij een goede actie. 

Wordt vervolgd dus. Heb je nog niet gereageerd op de blog 'Sluit de kerk op zondag'? Reageer dan hieronder, hoe meer reacties en input, hoe beter. Ben je een millennial en geïnteresseerd in kroegberaad dan nodigen wij je van harte uit! Aanmelden kan hieronder.

Een nieuwe serie vanaf februari
Vanaf februari starten we met een nieuwe serie: 'The millennial church'. Wat vindt de millennial, de groep twintigers en dertigers, van de kerk in Woerden? We gaan met Twintigers Woerden onderzoeken wat er beter kan in de kerk. We bevragen millennials op wat de kerk zou moeten doen, hoe ze in de maatschappij zou moeten staan en wat er zou moeten veranderen. Ook kijken we naar onszelf, hoe zou Twintigers Woerden hierin mee kunnen werken?

Introductie op het thema
Met 'kroegberaad' hebben we kort wat meningen gedeeld over de kerk en het onderwerp verkent. Welke vragen zouden we moeten stellen aangaande dit onderwerp en wat moet er aan bod komen tijdens gesprekken met twintigers en dertigers over de kerk? Hierbij een rijtje van  punten die we bespraken aangaande de kerk:

• Gastvrijheid: de kerk lijkt nog steeds een groot probleem te hebben om gastvrij te zijn naar nieuwe mensen. Twee mensen in de groep zijn nieuw in Woerden en konden dit uit eigen ervaring bevestigen. 
• Statigheid en liturgie: in bijna alle kerken is er een bepaalde statigheid en liturgie aanwezig. De statigheid zit in het gebouw, de kleding van mensen en de liturgie wordt ervaren als weinig creatief en eenzijdig. Dit werkt niet uitnodigend. 
• "De vent maakt de tent": een quote van iemand uit de groep. De dominee werd ook onder de loep gelegd. Een dominee heeft nog steeds een te belangrijke rol, hij moet van zijn preekstoel af. Afdalen en meer menselijk worden. Het belangrijkste is, dat millennials zich niet meer kunnen identificeren met de dominee. De voorganger weet niet te raken en sluit niet aan bij de beleef wereld van de millennial. Ook een gemis aan eerlijkheid, kwetsbaarheid, empathie en compassie werden genoemd. 
• Monoloog: het is teveel een eenrichtingsverkeer. Er wordt teveel gesproken, gepreekt en te weinig gedaan. Iemand zei: "sluit de kerk eens een keertje op zondag en ga met elkaar iets doen in Woerden voor een ander". Doe eens iets anders, de kerk is voorspelbaar en saai voor millennials. Ook loopt de kerk achter op maatschappelijk thema's en is te weinig zichtbaar in de wereld. 
• Rust: hetgeen waar naar gezocht wordt door millennials is rust. Iemand zei: de kerk doet mij niets meer, maar ik vind er op zondagochtend nog wel een momentje van rust, al is het maar kort. De stilte momenten kan ik van genieten. 

Hoe dan wel?
Hoe dan wel? Over dit soort punten gaan we de komende tijd in gesprek met twintigers. Ook laten we twintigers zelf en dominees aan het woord. Wordt vervolgd. Hoe de site in de gaten. Wil je zelf ook je mening delen en iets schrijven voor op de site? Stuur dan een mailtje naar twintigerswoerden@gmail.com. 

Joost Schelling geeft ons alvast een voorproefje op zijn kersttoespraak, die hij de titel: ‘plaatsmaken’ zal meegeven. Wij mogen alvast meelezen in zijn voorbereiding. Wil je de gehele preek horen en Joost live in actie willen zien, kom dan op maandagmorgen naar de kruiskerk om 10:00. Of bezoek eens een andere kerstviering in Woerden, zoals de 'zinkerstdienst' in de kruiskerk zondagavond om 21:30, het inloopkerstfeest in het Baken om 19:30 of wellicht de top2000 dienst op 27 december om 19:30 in de Kruiskerk. 
 
Kerst heeft voor Joost dus iets met plaatsmaken te maken. Allereerst bij hem zelf. Het is voor hem een kans om mensen te laten ervaren hoe rijk dit feest is. Zo maakt hij plaats in zijn eigen hart, om voor al die mensen die juist nu behoefte hebben aan woorden van hoop, warmte en troost. Hij geniet er van dat het tijdens deze dagen draait om het met elkaar zo goed, leuk en warm mogelijk te hebben. Joost wil ook ons in zijn preek uitdagen ruimte te maken. Ruimte voor de ander, voor echte ontmoetingen, voor de zachte krachten in ons bestaan. Laat je hieronder verrassen en uitdagen door zijn kersttoespraak.
 
Kerst: God maakt plaats
God maakt plaats. Hij blijft niet veilig in de hemel zitten en toekijken, maar Hij daalt af, Hij wil onder ons komen en doet afstand van de goddelijke aureool. Vervolgens komt er een jong meisje Maria in beeld, dat in haar hoofd en hart ruimte moet maken voor de genade van God. Als ze dat doet, groeit er (als vanzelf) een zaadje in haar lichaam uit tot vrucht. Ook haar verloofde, Jozef, moet ruimte maken: Hij zet het sprookjeshuwelijk uit zijn hoofd, maar maakt ruimte in zijn hart voor Maria en de ongeboren vrucht van Gods geest. En terwijl dit alles gebeurt, vraagt de keizer zich ver weg af hoeveel ruimte is er in het land en onder het volk nog voor wat extra belasting? Laten we het geheel maar eens goed in kaart brengen en tellen. En zo trekken ook Jozef en Maria de onbekende ruimte in, richting Bethlehem. Daar is niemand die ruimte kan maken, die wil inschikken voor dit tweetal. Ze baart uiteindelijk een kind, maar in een stal. Bij de dieren was nog ruimte in een voederbak. Nee, de ruimte in dit verhaal is te vinden bij herders en magiërs, voor de randfiguren. Zij worden door dit kind in het centrale vertelraam geplaatst. Want zij zijn bereid in hun hart ruimte te maken. Zij knielen en aanbidden het. Maar de koning laat ‘die nieuwe koning’ het liefst ombrengen. Immers voor twee koningen is er geen plek in zijn rijk.
 
Maak ruimte in jezelf
En zo gaat het steeds weer in het verdere leven van deze Jezus. Zijn oproep is steeds: maak ruimte in je hart voor goedheid, voor meer dan jezelf, voor wat jouw leven overstijgt of verrast, ja, maak ruimte voor God. Een positieve reactie volgt van de mensen met een klein ego, zij hebben immers veel ruimte aan te bieden. Maar de mensen met een goed gevuld hart, die geven niet thuis. Er is te midden van alles wat er al in zit misschien een heel klein gaatje te vinden. Maar dan moet het wel goed aansluiten en passen bij alles wat er al zit.
 
In het kerstkind in de stal vraagt God aan zijn wereld om ruimte. Om plaats te maken voor de zachte kanten van het leven. Om ruimte in je hoofd en hart voor het onbekende, voor het verrassende, voor het kwetsbare. Maar dat vraagt ook iets van ons. Hoeveel ruimte kun je dat geven? Hoeveel ruimte is er nog in je agenda, maar zeker ook in je hart, om aan dit kind te geven? Hoeveel wil je het geven zonder het resultaat ervan al te hebben gezien? Hoeveel is er in ons bestaan over dat niet vastligt in algoritmes, in targets, prestatietrajecten, bucketlists of in onze agenda met afspraken? Waardoor laten we ons verrassen? Waar in ons hart zit nog een beetje ruimte voor de ander? Voor een echte ontmoeting, voor onderling respect, voor elkaar iets gunnen, kortom voor de zachte krachten in ons bestaan?
 
Kijk maar eens naar dit prachtige reclamefilmpje hoe twee gelovigen met een verschillende religie niet alleen vrienden zijn, maar zich ook hebben geopend voor elkaar. Ik gun dat je je door deze kerstdagen de ruimte voelt om plaats te maken voor zachte waarden. Waarden die jou niet willen (over/be)heersen, maar erop gericht zijn om te genieten van het mooie, het goede en het ware van het kerstfeest. Een feest van ruimte maken voor God en voor de ander.
 
Verrassende kerstdagen!

Heb jij zin in een leuk of interessant gesprek met een collega of vriend rondom kerst of wil je tijdens de kerstdagen met familie eens over wat anders praten dan het stukje vlees wat op je bord ligt? Lees dan deze blog met wat tips voor een goed gesprek. Voor elk type mens heb ik geprobeerd een vraag te bedenken, dus sluit de blog niet te snel af.   

Het algemene kerstpraatje
Herken je dit gesprek? Je nadert kerst en je zit tijdens de pauze met een collega te praten en hij of zij stelt de volgende vragen: 

• Wat ga jij doen met kerst? 
• Bij wie ben je eigenlijk eerste kerstdag? 
  • en tweede? 
• Neem je nog lekker wat dagen vrij voor kerst? 
  • of tussen kerst en oud en nieuw? Zou ik wel doen hoor, je hebt zo hard gewerkt!
• Gezellig hé die kerstdagen. Lekker met elkaar bij de kerstboom, tijd voor familie, lekker eten...
• Over eten gesproken, wat ga je eigenlijk eten dit jaar? Konijn of wat anders? Heb je al aan een lekker toetje gedacht? Ik weet nog wel een lekker recept. 
• Doen jullie aan cadeau's met kerst of doen jullie het tijdens Sinterklaas? 
• Heb jij nog een mooi kerstpakket gehad dit jaar? 

Soms wordt er nog gevraagd naar de kerk of je stelt zelf de vraag aan iemand:

• Ga je nog naar de kerk dit jaar?
• Naar welke kerk ga jij?

Vaak is dan het antwoord:

• Ja, met kerst ga ik altijd wel. Ik vind het toch goed om de kinderen nog iets mee te geven of... 
• Ja, ik ben van huis uit opgegroeid met de kerk, ik vind het toch moeilijk om niet te gaan met kerst hoor, dan voel ik me zo schuldig.

Kerstmis(t) Jezus 
Ik moet altijd denken aan onderstaand filmpje uit 2012 en hoe het kerstverhaal is gekaapt door merken als Coca Cola en alle andere commercials van grote bedrijven die rond deze tijd op tv te zien zijn. In de maatschappij gaat het al een lange tijd niet meer over de geboorte van Jezus. 
​

​Tips voor de evangelist: gesprek over Jezus
Bovenstaande gesprek hadden mensen in de eerste 400 jaar na Christus niet. In de gedachte van afgelopen woensdag deelde ik al een discussie die mensen hadden in die tijd omtrent Jezus. Lees het hier nog eens terug. Toch zou het een interessante vraag kunnen zijn om eens te stellen, maar ook deze vragen zijn goed mogelijk:

• Wat vind jij nou eigenlijk écht van die Jezus? 

De meeste mensen geloven wel dat hij bestaan heeft, dus zo'n rare vraag is dat helemaal niet. Je zou daarna de vragen kunnen stellen: 

• Weet je iets van zijn leven, vertel er eens iets over? Wat vind je daar nou eigenlijk van? 
• Wat denk jij waarom de geboorte van Jezus zo belangrijk is voor Christenen?  

Heel veel dieper zou ik niet gaan, dan kom je bij de theologische discussies uit, zoals ik in de gedachte van woensdag stelde. Leuk voor theologen en voor sommige christen. Een praatje over de 'historische Jezus' kan geen kwaad en is eens iets anders dan het hierboven geschetste verhaal. 

Voor de betrokken mens: betekenis van kerst?
Wat ook een interessant gesprek kan opleveren is om eens te vragen: 

• Wat betekent kerst eigenlijk voor jou?
• Kijk je uit kerst of juist niet? 

Voor sommige mensen is kerst helemaal geen leuke tijd door een gemis in de familie, omdat iemand alleenstaand is of eenzaam. Misschien kan je tijdens zo'n gesprek iemand bemoedigen of uitnodigen om een kerst bij jou thuis mee te maken.  

Voor de optimist: commercial talk
Misschien denk je wel: wat maakt het nou uit dat we niet meer over Jezus zijn geboorte praten. Blijkbaar zijn mensen op zoek naar nieuwe inspirerende verhalen. Dit zijn juist de verhalen die de commercials van grote bedrijven vertellen rondom kerst en inspireert het verhaal van Jezus niet meer. Sterker nog, zijn al die commercials niet een mooie vertaling van het verhaal van Jezus anno 2017? Dan is dit jou vraag voor een leuk gesprek:

• ​Heb je die nieuwe commercial al gezien, wat inspireert jou aan die commercial? 

De meeste van die commercials zijn vrij optimistisch over de mens en schetsen een bepaalde hoop voor de wereld. Je zou bijvoorbeeld eens kunnen vragen: 

• Wat hoop jij voor 2018? 

Voor de pessimist...
Ben je meer een pessimistisch type en heb je wel zin in een stevige discussie. Gooi eens wat olie op het vuur door te stellen dat het helemaal niets is met de mens en dat het ook nooit iets zal worden. Stel de vraag: 

• Kijk toch eens om je heen. Mensen maken er een potje van, ik zie geen enkele hoop voor de wereld!
• O, en over Jezus gesproken, als hij dan de hoop van de wereld is, waar blijkt dat dan uit anno 2017? 

Nou, ik zou zeggen veel plezier met alle leuke en interessante gesprekken dit jaar. Schroom niet om mij een berichtje te sturen met een interessant gesprek die je gehad hebt. Dit kan naar twintigerswoerden@gmail.com. Misschien deel ik de leukste wel op de site. 

De afgelopen weken zijn twee connectgroepen van Twintigers Woerden in gesprek gegaan over gebed aan de hand van de blogs. Hier kwamen een aantal leuke en interessante reacties en vragen uit naar voren, welke ik graag met jullie wil delen. Na alle droge tekst van stoffige theologen is dit uiteindelijk toch veel interessanter ;). De vragen en opmerkingen in deze blog kunnen helpen om met anderen over gebed door te praten of hier zelf over door te denken. 
​Aan het begin van de serie had ik in de 'gedachte van de week' de volgende vraag gesteld: 

De meeste twintigers gaven aan dat gebed vooral hen zelf verandert. Een iemand zei: "Gebed is vooral iets wat mij dichter bij Gods doel met mijn leven brengt". Hij stelde, net zoals Calvijn doet, dat zijn levenspad al bepaald is. Dit bracht anderen op de vragen:

1. Is gebed dan een zoektocht naar bestemming? (zie blog over Calvijn)
2. Als ons gebed dan niet zozeer iets verandert in God, maar meer in ons, laten we ons dan wel veranderen door God? 

Een ander onderwerp dat vaak omhoog komt als het over gebed gaat is het onderwerp gebedsgenezing. Iemand zei: "Ik lees in de bijbel veel verhalen van wonderen door gebed, maar in onze tijd lijken nog maar weinig mensen dit mee te maken. De vragen die daaruit naar voren kwamen waren:

1. Als God kan genezen, waarom doet Hij dat dan niet (altijd)?
2. Als we met elkaar bidden in de kerk voor bijvoorbeeld zieken, heeft dat dan invloed?
3. Zouden we überhaupt wel moeten bidden voor genezing?

Iemand zei op deze vragen: "God heef ook de intelligentie aan artsen gegeven om mensen te genezen". Deze persoon ziet de genezing door artsen als een even groot wonder. Ik vroeg vervolgens zelf aan de groep of er ook ruimte mag zijn voor lijden, ziekte en de dood? Ik stelde dat God door ons gebed misschien niet altijd geneest, maar wel 'meelijdt'. Iets wat een centraal thema is in de Bijbel, kijk alleen al naar het verhaal van Jezus en zijn eigen lijden. 

Naar aanleiding van de blogs heb ik ook wat berichtjes ontvangen van mensen die over dit thema gesproken hadden met anderen. Iemand stuurde mij een bericht waarin hij vertelde dat hij van de week iemand had gesproken die stelde dat aandoeningen als overspannenheid en depressie, voorkomen of genezen kunnen worden door dichter bij God te leven, o.a. door gebed. 

Naar aanleiding van mijn laatste blog kreeg ik ook een berichtje van iemand die zich het volgende afvroeg:

• Als bidden een oefening is, staat het dan gelijk aan andere oefeningen die je ook veranderen?

Ik stelde hem de wedervraag of er een verschil is tussen een 'christelijke oefening', zoals bidden, en een 'niet christelijke oefening'? Persoonlijk vraag ik mij af of het onderscheid dat we vaak maken tussen, dit is 'van God' en dit niet, wel zo terecht is? Dit doen we vaker als christenen. We lijken het werk van God te beperken tot bepaalde zogenaamde christelijke activiteiten. Ook Gods Geest beperken we hiermee. Is Gods Geest niet overal aanwezig en kan hij niet door alles en iedereen heen werken? Ook door 'andere oefeningen'?  

Bij de blog over een uitspraak van Willem Ouweneel over dat bidden helpt (zie blog) stelde iemand dat als ons bidden zou moeten helpen, het allemaal afhangt van ons gebed. Hij noemde dit gevaarlijk en zei: "Als iets dan niet gebeurt, dan hebben we dus niet goed gebeden of dan zouden we harder moeten bidden, dan is het dus ons schuld en ligt alle druk bij ons.". Een erg goede opmerking. Overigens is dit iets wat Willem Ouweneel letterlijk zegt in zijn hoofdstuk over gebed. Hij zegt namelijk: "Als hij goed bidt, mag hij verhoring verwachten, als hij verkeerd bidt niet". Sommigen zeiden ook: "Ik krijg dan het idee van een God als in de film Bruce Almighty. Als hij op al onze gebeden zou moeten reageren, wordt het een chaos".

Ook spraken we met elkaar over de manier waarop wij kunnen bidden. Calvijn spreekt van een oefening en sommige theologen stellen zelfs dat het een gebod is (Barth). Iemand zei: "Voor mij wordt het dan heel erg nep, juist het feit dat ik vrij kan spreken met God en alles kan zeggen wat ik wil vind ik mooi". Voor anderen helpt het juist om vaste gebedsmomenten te hebben en standaard gebeden zoals 'het onze Vader'. Ik stelde vervolgens dat in het protestantisme veel vergeestelijkt is. Veel rituelen en beelden als symbool zijn we kwijt. Alles moeten we met ons verstand kunnen bedenken. Persoonlijk kan een kaars als symbool van Gods aanwezigheid mij helpen in het gebed of een ruimte met een kruis waar je, je gedachten op kunt richten. Symbolen kunnen helpen om het onzichtbare zichtbaar te maken. 

Zoals jullie hebben kunnen lezen hebben de blogs geholpen bij het voeren van gesprekken over gebed. Het heeft tot discussie geleid en tot nieuwe inzichten. Ik hoop dat de vragen en opmerkingen in deze blog jou helpen om met anderen over gebed door te praten of hier zelf over door te denken. 

Wil je ook een keer meepraten? Had je ook graag in gesprek gegaan over dit onderwerp met anderen? Meld je dan aan voor een 'connectgroep' door op onderstaande knop te klikken. Ik neem dan contact met je op, we zoeken vervolgens samen naar een groep en ik introduceer je. Ook een geheel nieuwe connectgroep beginnen kan. Zou je dit willen, maar weet je niet hoe? Neem dan ook contact op. Wil je gewoon lekker anoniem de blogs als eerste ontvangen? Meld je dan aan voor de WhatsApp service.