“Hoe gaat het met je?” “Goed, hoor! Druk!” Dat is het antwoord dat ik vaak hoor en vaak geef. Druk, druk, druk. Gelukkig zouden we een week naar Taizé gaan. Een goed moment om even bij te komen van een vol jaar en tot rust komen.

Al snel moest ik mijn verwachtingen bijstellen en na twee dagen wist ik het zeker: rust en Taizé horen niet bij elkaar. Het programma is vol met met vieringen, met eten (en wachten op eten), met de bijbelgroep en met (spontane) ontmoetingen. Super leuk, maar tot rust komen… nee. Forget it.
​
De anderen in de groep bleken er beter in te zijn. De één neemt bewust tijd voor zichzelf en schrijft bevindingen op, de ander stuitert Taizé rond en laadt op van ontmoetingen met nieuwe vrienden. In elk geval twee van ons houden een Taizé-dagboek bij om herinneringen te bewaren en om alle indrukken van de dag na te gaan. Ook wordt er veel gewandeld (daar is een heuse stiltetuin voor), hardgelopen, er worden spelletjes gedaan en er wordt heel wat afgepraat bij ons kampterrein of in Oyak. 

Loslaten
Halverwege de week begon ook ik het door te krijgen. Kennelijk moest ik in de drukte de stilte zoeken en ook wat verwachtingen loslaten. In mijn (internationale) bijbelgroepje spraken we erover dat we best grote verwachtingen hadden toen we hier aankwamen. Er was een verlangen om iets of meer dan iets van God te ervaren. Dat blijkt niet zo makkelijk, maar misschien is dat ook niet de juiste insteek. God is niet op te roepen. En toch is het goed om tijd te maken voor God, ook al is het druk. In Taizé gaat dat makkelijker dan thuis. Er zijn drie vieringen, waarin je alles wat je aan het doen bent, voor dat moment, loslaat en gaat zingen en bidden. Het is een dagelijks ritme. Als je daar een beetje in bent gekomen tenminste…
 
Opladen
Opladen. Dat kenmerkt een week in Taizé. Je treft hier bij elk werkend stopcontact een groep jongeren aan die hun telefoons aan het opladen zijn. Maar vooral geestelijk word je hier opgeladen. Het mooiste moment zijn de vieringen en vooral de tijd na de avondvieringen waarin er uren door gezongen wordt. Dat zijn echt momenten om op te laden, om te verstillen.

De grote vraag aan het einde van de week is: wat neem je mee naar huis van deze week? “Niets!” Dat was een antwoord van iemand. “Ik neem niets mee, want het zit in me. De week Taizé, met alles wat daarbij hoorde, heeft mijzelf veranderd.” ​

Martine start in september als predikant-pionier voor Het Baken in Woerden.

Deze woorden uit het Pinksterverhaal komen deze dagen steeds in mijn gedachten. Hier in Taizé is het elke dag Pinksteren. Je geloof vieren met zoveel nationaliteiten om je heen is een fantastische ervaring. En je blijkt hier allemaal over een universele taal te beschikken, namelijk de taal van het geloof. Mensen verstaan hier elkaar echt, ongeacht uit welk land ze komen. Veel jongeren doen dan ook hun best om de ander echt te ontmoeten en te begrijpen, vooral in de kleine groepen overdag. Eerst legt 1 van de broeders een Bijbeltekst rond het thema gastvrijheid uit, en daarna gaat iedereen met vragen en de tekst aan de slag. Aan het begin van de week nog onwennig, maar met de dag zie je de verbondenheid groeien. Als ik ‘s middags over het terrein loop (als begeleider heb ik geen groepje) zie ik overal in het gras, op bankjes, bij tenten groepjes jongeren in gesprek zitten. Ze praten intens, veel met hun handen, want ja, als woorden ontoereikend zijn, kun je nog veel met je lichaam uitdrukken. Maar ze hebben ook veel lol, doen spelletjes tussendoor en zijn zichtbaar aan het zoeken om echt elkaar te ontmoeten.

Pinksteren vieren
Zelf ervaar ik dit taalwonder van Pinksteren nog het meest in de vieringen. 3x per dag in de kerk worden meerdere talen hardop gesproken. Gebeden en Bijbellezingen gaan in het Spaans, Duits, Frans, Engels, Nederlands (jawel!), Pools, Portugees, Italiaans en zelfs Swahili. Ik merk dat ik inmiddels de gebedsintenties in voor mij vreemde talen begin te verstaan. Donderdagavond was hierin een prachtig hoogtepunt. Na de avondviering zochten de jongeren in de kerk hun ‘eigen’ hoekje op voor de vertaling van de speech van broeder Alois (het hoofd van het klooster, die noemen ze dan de prior). In de kerk hingen bordjes op met diverse talen. Wij hadden geluk want we zaten als groep toevallig al bij het bordje ‘Nederlands’. Alois werd in het midden van de kerk omringd door 6 broeders, die de Franse zinnen van zijn speech simultaan vertaalden, elk door een aparte microfoon. Zo konden we in onze hoek de Nederlandse stem van Broeder Jasper verstaan, terwijl tegelijkertijd in de andere hoeken Spaans, Engels, Duits, pools, Italiaans en Portugees klonken. Zou het zo geklonken hebben op die morgen van Pinksteren, toen de leerlingen de Geest kregen om de woorden van Jezus te tolken? Tenslotte gaat het niet om de woorden van Jezus, maar om onze verstaanbaarheid en toepassing ervan.

Joost Schelling is dominee in de Kruiskerk (PKN) en pionier voor Twintigers Woerden. Hij is samen met pastor Janneke Stam initiatiefnemer van de Taizereis vanuit Woerden en verblijft deze week met 8 jongeren in Taizé.

Taizé is een broedergemeenschap. Dat betekent dat op deze plek mannen (en trouwens iets verderop ook zusters) samen leven. En ze hebben alles gemeenschappelijk. Ze delen hun hele leven met elkaar en met God. Dus samen werken, samen vieren, samen slapen en samen eten. En gedurende het jaar zijn er steeds zo’n 2000 mensen per week, voornamelijk jongeren, hun gasten.
En die moeten ook allemaal samen leven, slapen, vieren en eten. Hoe dat gaat als je een sobere gemeenschap bent, daarover meer in de komende blogs. Vandaag wat over de maaltijden en de extra’s die je als gast krijgt.
De bourgognie, de streek waarin Taizé ligt, kenmerkt zich door een riante levensstijl qua eten en drinken. Ons bourgondisch eten komt er vandaan. Belegen wijnen, rijpe kazen, allerlei rijkgevulde gerechten. Een sterrenrestaurant valt erbij in het niet. Maar in Taizé kun je dat je niet veroorloven als 2000 jongeren langskomen. En ook niet als soberheid nastreeft. Hoe gaat het dan wel?

Maaltijden in Taizé
Een vast moment voor elke maaltijd is het gezamenlijk in de rij staan. Pas als alle vrijwilligers op hun post staan inclusief de spoelkeuken, wordt het eten door hen uitgeserveerd. Ook dat is Taizé: je helpt mee door deze taak te doen en de rest wacht met alle geduld, druk pratend in de rij. Komt iemand te laat aan, dan wordt hij met gejoel ontvangen. Vrijwilligers tekort, dan worden de direct geworven vrijwilligers met applaus begroet. Want helpen betekent ook als laatste eten.
Ontbijt en lunch wordt na de viering in de kerk (“het gebed”) uitgedeeld, het diner is om 19.00 uur, dus voor de laatste kerkdienst. Het ontbijt is elke morgen hetzelfde, namelijk een pistoletje, een stukje boter, 2 stukjes pure chocola en een kom thee of chocolademelk. Dat is het. Geen bord of bestek, maar met de verpakking van de boter blijk je prima de boter te kunnen uitsmeren. Chocola erop et voila…op de eerste dag denk je nog: is dat echt genoeg? Jahoor, het blijkt voldoende te zijn. En anders is er in de reistas nog wel een krentenbol of sultana te vinden om aan te vullen.
's Middags en 's avonds is het warm eten. In de vlog zie je de maaltijd van afgelopen dinsdag.
Ook hier is delen en soberheid het toverwoord. Maar wat voorbij komt, valt ons nog niet tegen: rijst met bonen en ananas, macaroni met kaas, aardappels met groenten, een soort ratatouille. En altijd met een koekje, stokbrood en stukje kaas erbij. En voor de grote eters, is er een hoekje waar ‘extra food’ te krijgen is. Het klinkt misschien karig, en dat is het soms ook wel. Maar tegelijk: het smaakt, er is altijd genoeg, en soms nog wat extra, het is met liefde voor 2000 mensen bereid en het wordt voorzien van een vriendelijke glimlach en ‘enjoy your meal’ op je bord gedaan. Wat wil je dan nog meer? Snacks!

Oyak, the place to be.
Oyak is het foodplein van Taizé. Maar wel ook op zijn taizé’s. Dus eenvoudig, korte tijd open en met prijzen die voor alle jongeren te betalen zijn. Taize maakt namelijk geen winst op haar Oyak. Ook hier staan jongeren zelf in de bediening. Oyak is 5x per dag geopend, steeds 45 minuten. Je kunt er terecht voor een kop koffie, thee, frisdrank, bier en wijn (alleen 18+), maar ook dus snacks: pizzzaslices, tosti’s, chips en crêpes. En nu het zomer is, ook heerlijk ijs. Ook hier vaak een lange rij, maar voor 40 cent voor een kop koffie of 80 cent voor een ijsje, kun je er op rekenen dat er veel Nederlanders voor in de rij willen staan. En ook in deze rijen: vriendelijke mensen, veel gelach en muziek en elkaar vriendelijk laten voorgaan. Vooral na het laatste gebed is het er woestdruk. En ongelofelijk gezellig. Veel gepraat, gezongen en altijd wel jongeren die muziek maken. Dan even geen Taizéliedjes, maar Avicii, Ed Sheeran, en nog veel meer bekende nummers. En natuurlijk zingt iedereen vrolijk mee. Om 23.30 uur sluit Oyak. Opnieuw jongeren wijzen je vriendelijk de weg naar buiten. En dan snel naar je tent, want de volgende morgen is de eerste dienst alweer om 08.15 uur.
En kun of wil je nog niet slapen? De kerk is dag en nacht open, dus nachtbrakers kunnen daar in alle rust nog wat zingen of bidden. Een bijzondere verstilde plek in de nacht, maar daarover een volgende keer meer.
 
Groetjes uit Taizé

Zondagmorgen voor 9 uur staan 4 jongeren al voor de deuren van de opstandingskerk. Ze wachten op de bus….de bus die hen naar Taizé in Frankrijk zal brengen. Een reis van een kleine 9 uur voor de boeg. De minibus rijdt voor en alle bagage past (makkelijk zelfs!) in de bus. Instappen dan maar!? Niet dus, want eerst is er een uitzwaaidienst in de kerk. Daar zijn ook Janneke Stam en Joost Schelling, de initiatiefnemers van de reis naar het oecumenische jongerenklooster, al binnen. Gelukkig is Janneke er deze morgen bij om de groep een reiszegen te geven. Helaas kan ze door een recente heupoperatie niet mee. Gelukkig is Martine van der Herberg, de voorganger van vanmorgen, bereid gevonden de plek van Janneke in de bus in te nemen.

Na een vrolijke en persoonlijke dienst rond het thema ‘werk…en bid’ drinkt de groep een laatste kop koffie. Er wordt geknuffeld en afscheid genomen en dan snel de bus in.
Mooi is het dat we als groep door de gemeente ook letterlijk worden uitgezwaaid.
De groep rijdt om 11.15 Woerden uit, met in de bus Nienke vd Velde, Gerwin Methorst, Daan Tromp, Emma van Katwijk, Hugo van der Ploeg, Wies Bakkum, en de chauffeurs- begeleiders Martine en Joost. Onderweg stapt ook nog Aimee Rijnders de bus in. Het reisgezelschap bestaat namelijk uit Woerden en omgeving (Breezand, Delft, Scherpenzeel en Someren). De reis verloopt zeer voorspoedig, de bus is warm maar ook heel gezellig en de weg rijdt vlot zo zonder vrachtverkeer.
Om 21.30 uur rijden we het dorp Taizé binnen. Niet meer dan een paar huizen en een kerk, maar wie de slingerweg omhoog de heuvel op neemt, die ontdekt nog een dorp. Groter en vooral veel jonger dan de eigenlijke bewoners van Taizé. Wekelijks wisselen 2000 jongeren elkaar af voor een week Taizé.

​Met de Franse slag is in Taizé uitgevonden.
Als we de bus geparkeerd hebben, lopen we naar het welkomstteam. Helaas, daar staat nog niemand op ons te wachten, want de late viering is nog bezig. En daar zit iedereen in. Wat te doen? Het wordt donker en onze tenten moeten nog worden opgezet. Maar waar dan? Omdat de kerkdienst nog niet afgelopen is, besluiten we te wachten op het welkomstteam. Jongeren die zelf te gast zijn in Taizé heten ons welkom en vragen ons plaats te nemen. We kunnen nog een maaltijd krijgen maar omdat de KFC nog maar net verteerd is, besluiten de meesten te laten zitten. Maar naarmate het langer duurt, besluiten Martine en Aimee toch maar een vorkje mee te prikken. Inmiddels hebben de jongeren van het welkom hun kantoor voor de tweede keer verplaatst. Joost gaat polshoogte nemen en uiteindelijk worden we ingeschreven. Helaas is het al donker geworden. Onduidelijk blijft waar we kunnen kamperen. We moeten maar een plekje zoeken op de berg.
Net als we zover zijn, om het ‘kantoor’ te verlaten, wordt ons nog wel gevraagd straks terug te komen, voordat we de tenten hebben staan. Na wat onderhandelen vinden we een mooie centrale plek onder de bomen en dichtbij het kloppende hart van Taizé (de kerk) en ver genoeg weg van Oyak (het nachtelijke kloppende hart in Taizé).
Nu dus weer terug naar het welkomstteam om te overleggen met broeder Xavier in welke kleine groepen we ingedeeld worden en welke corveetaak op ons wacht. Ondertussen laadt Joost de bus uit (vast zijn manier om onder de corvee uit te komen). Blij komt iedereen na een half uur bij de campingplaats terug. En met recht. Geen wc’s schoonmaken, bardiensten of afwasdienst doen, maar voor elke middagdienst de bordjes met SILENCE omhoog houden. We hebben gemazzeld.
Maar dat geldt niet voor het opzetten van de tenten. Elkaar bijschijnend met een zaklamp helpen we elkaar met grondzeilen, tentstokken en haringen. Al snel wordt duidelijk dat iedereen thuis goed geoefend heeft, want alles staat in recordtempo en ook nog eens superstrak.
Inmiddels hebben we al een waarschuwing te pakken van het nachtteam. We moeten stil zijn, want na 24.00 uur geldt absolute rust op het terrein. Ons daaraan houden, gaat makkelijk! We zijn moe. Snel duiken we onze tenten in, want morgen begint ons Taizé avontuur pas echt. Om 7.45 uur luiden de kerkklokken van Taizé om ons wakker te maken voor de eerste kerkdienst van 8.15 uur.
Wordt vervolgd….

Onlangs moest ik een bijdrage van een paar minuten voorbereiden over de volgende vraag: Welke persoon of gebeurtenis van buiten jouw christelijke bubbel heeft jou geraakt en motiveert jou in jouw denken en/of handelen? Pff, wat een lastige opdracht. Inspiratiebronnen binnen mijn eigen bubbel heb ik wel paraat, maar daarbuiten? 

Greta Thunberg
Na een rondje hardlopen (dat helpt mij vaak verder) kwam ik uit op Greta Thunberg (foto). Deze 16-jarige Zweedse klimaat-staker zette met haar onorthodoxe aanpak het klimaat voor veel tieners én volwassenen op de agenda. Ze begon met een dag in de week te spijbelen van school, met als enige argument: Climate change.
Want als volwassenen het klimaat nu in de soep laten lopen en er geen echte urgentie aan verbinden, wat heeft dan nog voor zin dat ik naar school ga om aan mijn toekomst te werken? Waarom komt zij bij deze opdracht bij mij boven drijven?
 
Klimaat als hèt thema van onze tijd
Allereerst vind ik de omgang met onze aarde een van de uitdagingen van onze tijd. Al heel lang wijzen sociologen ons erop dat voedselschaarste en verwoestijning als gevolg van klimaatveranderingen in de 21e eeuw oorzaken van maatschappelijke onrust zullen zijn en mogelijk zelfs oorlogen zullen genereren. Greta trekt het gesprek over klimaat meteen door naar de generaties die met de gevolgen van ons gedrag nu te kampen zullen krijgen. Daarom besluit ze om nu niet meer deel te nemen aan het huidige (school)systeem.
 
Volharding
Wat mij ten tweede inspireert aan haar, is dat ze begonnen is vanuit een persoonlijke motivatie, die al vele jaren teruggaat. (lees hier het achtergrondartikel uit NRC)
Maanden zat ze zo voor de deur van het parlementsgebouw te staken. Vaak alleen. Zittend op de grond met een bord voor haar: ‘skolstrejk för klimatet’. Ze had groot geloof in haar statement, die terugging op eerdere keuzes in haar jeugd. In december werd ze bij het grote publiek bekend vanwege haar geweldige speech tijdens de klimaatconferentie in Polen (bekijk hier deze speech).
Maar ruim daarvoor was ze dus zelf een veranderbeweging begonnen, die ook vooral onder leeftijdsgenoten grote navolging heeft gekregen. Inmiddels heeft Greta aangegeven om het gehele volgende schooljaar te zullen staken om tijd te kunnen besteden aan de klimaatbeweging die ze ontketend heeft.
 
Iedereen heeft macht
Ten derde vind ik het inspirerend om te zien dat iedereen in de positie is om zijn of haar macht te gebruiken. Macht klinkt besmet. Maar iedereen heeft macht door de positie die je inneemt. Soms is die macht beperkt, maar je hebt allemaal macht waarmee je invloed kunt uitoefenen. In de manier waarop we onze supermarktmandje vullen, de keuze voor energieleveranciers, voor banken, de keuze om wel of niet (ver) te vliegen, kortom hoe we leven. Greta gebruikte haar macht op een bijzondere manier. Zij stapte uit het systeem, omdat ze vond dat het systeem zelf corrupt was. Haar macht was erin gelegen door juist niet meer naar school te gaan en vervolgens het probleem vreedzaam aan de kaak te stellen. Zij inspireert mij om te zoeken naar manieren waarop ik dat op eenzelfde manier kan doen. Wat zijn de zaken waar ik invloed op uit kan oefenen? Hoe ga ik vervolgens dan zaken uit het systeem waar ik niet meer in geloof, echt loslaten?
 
Moderne profeet?
In dat laatste (loslaten wat anderen van jou verwachten) inspireert ze mij nog het meest. Ik daag mijzelf en anderen graag uit om andere zaken te gaan doen, als ik zie dat dit ook past bij de tijd waarin wij leven. Maar veel minder goed ben ik vervolgens in de consequentie daarvan. Het liefste blijf ik heel lang allebei doen (nieuwe activiteiten oppakken, maar tegelijk ook meedoen in de oude structuur).
Maar uiteindelijk overstrek je daarmee vooral jezelf. Het vraagt lef om echt met een bestaande structuur te breken. Juist in deze houding bevindt Greta zich in het goede gezelschap van de Bijbelse profeten en zeker in de persoon van Jezus. Jezus trok ook de consequentie van zijn boodschap en schoof daarom aan tafel bij belastingmedewerkers, zieken en zondaren. Juist de mensen die in de ogen van anderen als uitschot te boek stonden, die zocht Jezus op. Met als gevolg dat hij niet aan tafel zat bij de mensen die dat min of meer van hem verwachten. Je kunt maar op 1 plek tegelijk zijn. Ook Jezus laat daarmee zien dat in de keuzes die je (wel of niet) maakt, jouw invloed gelegen is. Een invloed die niet aan leeftijd gebonden is. Ook daar is de Bijbel helder over: Gods naam wordt bezongen door de stemmen van zuigelingen en kinderen (Psalm 8), Laat de kinderen tot Mij komen (Marcus 10) en Paulus draagt zijn jonge leerling Timotheüs op een voorbeeld te zijn in geloof en wandel (1 Tim 4:11). En zo laat Greta Thunberg mij zien dat het kleine (of de ogenschijnlijk kleine daad) bij God groot zal zijn.